Moje wypracowania - j. polski

REALIZM {łac} - prawdziwość i wierność odtworzenia rzeczywistości w fikcji literackiej.; rozumiany jako poetyka lub historycznie określony prąd literatury teorie r. nawiązywały do pojęcia mimesis. Do zasad realizmu należą: pojmowanie procesu tworzenia jako studium społeczeństwa i natury, opartego na rzetelnej wiedzy i wnikliwej obserwacji; konstruowanie świata przedstawionego wg zasad prawdopodobieństwa, zgodnych z pot. doświadczeniem i aktualnym stanem wiedzy; kształtowanie materiału artystycznego w całość o walorach poznawczych przez wybór zjawisk, postaci i sytuacji reprezentatywnych (typowych) dla danej klasy lub grupy społecznej, procesu historycznego, oraz ukazanie ich w sposób silnie zindywidualizowany i szczegółowy z zachowaniem zasady prawdopodobieństwa życiowego w ukazywaniu zależności między nimi (przyczynowo-skutkowy układ zdarzeń); komunikatywnemu i zobiektywizowanemu przedstawieniu wiarygodnej wizji służy forma językowa, odznaczająca się eliminowaniem bezpośredniego komentarza autorskiego, stylizacją na pozaliterackie odmiany wypowiedzi (np. list), zbliżeniem do języka potocznego. Realizm łączy krytycyzm z przekonaniem o możliwości wszechstronnego i wiarygodnego poznania rzeczywistości. Tendencje realizmu występowały już w starożytności (epos homerycki, komedia attycka); jego wybitną zapowiedzią była literatura angielska XVIII w.
W postaci programowej r. ukształtował się w poł. XIX w., jego rozkwit przypadł na 2. poł. XIX w. Dominacja realistyczna metody twórczej wiązała się z awansem społ. mieszczaństwa i rozwojem nauk przyrodniczych. Reprezentatywnym gatunkiem stała się powieść, będąca wzorcowym spełnieniem założeń r.; jej twórcami byli we Francji: H. de Balzac, Stendhal, G. Flaubert, w W. Brytanii: Ch. Dickens, W.M. Thackeray, G. Meredith, Th. Hardy, w Niemczech: G. Freytag, O. Ludwig, w Rosji: N. Gogol, I.Turgieniew, L. Tołstoj, F. Dostojewski, w Polsce: B. Prus, E. Orzeszkowa. Wybitnymi twórcami opowiadań i nowel realistycznych byli: P.Mérimée, Th. Storm, P. Heyse, w Polsce: H. Sienkiewicz, M. Konopnicka; oryginalne formy dramatu stworzyli G.B. Shaw, A. Czechow, H. Ibsen. Z dążeń r. wywodzi się ukształtowany we Francji naturalizm. WXX w. kierunek realist. znalazł wielu kontynuatorów (R. Martin du Gard, J. Galsworthy, I. Bunin, M. Dąbrowska, J. Iwaszkiewicz), osiągając skrajną postać psychologizmu (M. Proust), podlegając wpływom impresjonizmu (S. Żeromski), naturalizmu (J.Steinbeck, J. Dos Passos, W.S. Reymont), ekspresjonizmu, oraz wyzwalając poszukiwania nowych form powieściowych (Th. Mann). Estetyka marksistyczna ideologicznie ugruntowała kierunek zw. realizmem socjalistycznym. W pojmowaniu metody realistycznej zachodzą zmiany, zwł. wskutek odrzucania XIX-wiecznych konwencji (asymilacja form afabularnych, dziennikarskich, piśmiennictwa nauk.).

REALIZM MAGICZNY, prąd w prozie Ameryki Łacińskiej w 2. poł. XX w., przeplatający elementy realizmu z elementami fantastyki i cudowności; gł. przedstawiciel - G. García Márquez; technikę realizmy magicznego wykorzystują również pisarze z innych kręgów kulturowych (m.in. ang., czes., kanad.).

REALIZM SOCJALISTYCZNY (socrealizm), doktryna i praktyka twórcza obowiązujące w literaturze, sztuce, filmie i muzyce od pocz. lat 30. do poł. lat 80. XX w., po II wojnie świat. narzucone w innych państwach komunist. (w Polsce w postaci doktrynalnej 1949-56, w innych krajach - do lat 60. i 70.); postulaty zgodności wizji świata z ideologicznymi tezami marksizmu, typowości obrazu artystycznego, ludowości, uprzywilejowania tematyki pracy i tradycji ruchu robotniczego; r. s. w sztukach plast. przejawiał się m.in. w pompatycznym malarstwie, rzeźbie o charakterze panegirycznym, w plakacie agitacyjnym; architekturę charakteryzuje monumentalizm budowli o cechach eklektycznych; w muzyce występują przede wszystkim pieśni masowe, a w filmie tzw. filmy produkcyjne.