Wykład I 25.02.2004r.
Nurt wykładni: literacki, biblijny, prawny
3 elementy wykładni - sytuacji interpretacyjnych:
- autor tekstu - prawodawca
- czytelnik - interpretator
- tekst prawny
AD. I CHARAKTERYSTYKA PRAWODAWCY
1) struktura prawodawcy - napisał XY - zawsze możemy znaleźć jednego autora - cecha jedności autora
Prawodawca - ciało kolegialne - traktujemy go jako jedność (uproszczenie)
Z tej doskonałej jedności - prawodawca racjonalny - bardzo często odwołujemy się do niego w orzecznictwie
Racjonalność prawodawcy
4 rozumienia + krytyka tych koncepcji
Rozumienie nr 1
Racjonalność metafizyczna - koncepcja prawnonaturalnej opierają się na tym art. 30 Konstytucji. - przejaw prawa natury.
Natura istnieje i ma 3 elementy:
- "poznawalna"
- "wyprowadzane są z niej reguły postępowania"
2 możliwości - charakter opisowy - tu narażamy się na błąd naturalistyczny - ma zabarwienie etyczne
- istnieją 2 sposoby poznania pr. Natury (poznanie teoretyczne _+ poznanie moralne)
duże wątpliwości co do tych koncepcji
- "stosunek prawa do natury"
2 aspekty:
- mocniejszy
- słabszy
Proces norymberski mógł być tylko oparty na prawie natury.
Prawodawca ma poprawnie odczytać tak jak jest w prawie natury.
Prawodawca uściśla tylko to co jest w tych regułach prawnonaturalnych.
Rozumienie nr 2
Racjonalność instrumentalna (technologiczna) - oderwanie prawa od wartości .
Poł. XIX wieku - zostawmy Boga z boku, najważniejszy jest świat przyrodniczy, prawo socjologiczne prawo jesteśmy stanie poznać.
Prawodawca racjonalny to taki, który zna reguły świata przyrody i na nich się opiera, tworzy prawo - wydaje skuteczne przepisy prawa.
Na tym rozumieniu opiera się wykładnia celowościowa.
Prawo dobre, wtedy gry skuteczne - gdy osiągamy cel ( nieważny czy godziwy czy niegodziwy)
2 grupy założeń:
1) intelektualne - twierdzenia przypisujące prawodawcy określoną wiedzę
2) aksjologiczny - twierdzenia przypisywane prawodawcy
Ad 1) a) zał. Wiedzy językowej prawodawcy - poprawnośc jezyka ( kompetencja językowa)
b) zał. Jurydyczne - prawodawca posiada wiedzę prawniczą:
- dotyczy systemu prawnego (zna aktualny system prawny)
- dotyczy techniki prawodawczej
- zna orzecznictwo i literaturę prawa
c) prawodawca posiada wiedzę ogólną z logiki, z socjologii, psychologii, itd.
d) zał. Dotyczące skuteczności podejmowanych działań
jakie środki są potrzebne do osiągnięcia celu? (polityka prawa)
Ad 2) a) odtwarzanie katalogu wartości, który przyświecał prawodawcy
b) ustalamy preferencje tych wartości
każdy przepis ma służyć jakiejś wartości. Jaką wartość chciał prawodawca zrealizować.
Zawsze masa sprzeczności aksjologicznej
Zrywa z prawem natury to ma być czysta wiedza.
Prawodawca jest racjonalny, gdy ma wiedzę i ma usystematyzowany system wartości.
Prawodawca jest mądry i wie co robi.
|
