Wykład VIII - 27.10.2004r.
Ad. 2. Rozstrzyganie kolizji zasad
a)
W Niemczech przykładniej jak w Polsce.
Koncepcja jurysprudencji interesów Jelinka.
Rozstrzyganie kolizji interesów.
Zmiany w kierunku argumentacji.
Wartościowanie nie może być pierwotne tylko powinno być zbliżone do wartościowania obiektywnego, uzasadnienie prawne mocno usadzone w prawie.
b) wykładnia to proces wyważania wartości
c) jeśli mamy dwie zasady i dochodzi do kolizji, to:
- próba określenia abstrakcyjnej hierarchii ich wartości:
I cecha : a) dobra pozostające w konflikcie musza być właściwie określone
b) określenie wartości musi wynikać z przepisów prawa
II szczególny sposób ochrony tej wartości - odniesienie do presupozycji aksjologicznej.
- ustalenie abstrakcyjnej hierarchii wartości to punkt wyjścia
- w trakcie rozważań odwołamy się do dodatkowych czynników /argumentów/
w nauce niemieckiej pojawiają się następujące argumenty:
bierzemy pod uwagę stopień naruszenia jednego dobra, gdy zostanie zrealizowane dobro drugie PRZYKŁADY
bierzemy pod uwagę stopień prawdopodobieństwa, ryzyka naruszenia drugiego dobra np życie zdrowie PRZYKŁADY
bierzemy pod uwagę stopień rzeczywistych odczuwalnych potrzeb ludzkich
bierzemy pod uwagę okoliczności, które z kolidujących dóbr zostało już de facto zrealizowane, np jeśli obojętne któremu rodziców przyznać władzę rodzicielską to temu z którym dziecko mieszka.
bierzemy pod uwagę ilość dóbr które mają być wzięte pod uwagę
Dwóm lub więcej ilości wartości jest przyjmowana wartość wyższa niż wartości o większej wadze.
Podsumowanie:
Pozycja hierarchiczna dóbr określana jest in abstracto, natomiast waga może być przypisana w konkretnych okolicznościach faktycznych.
Elementy musza odwoływać się do cech, które podlegają generalizacji.
Generalizacja:
- uzasadnienie sadów etycznych
- Kant - imperatyw kategoryczny
- wynika z konstytucji - zasada równości wobec prawa (A32)
- da się zastosować nawet wobec zmiany podmiotów
- prawo kolizji - R. Aleby: Słynne prawo kolizji - Jeżeli zasada Z1 ma w warunkach W pierwszeństwo przez zasadą Z2 i jeżeli z zasady Z1 wynika dla warunków W skutek S to znaczy tyle,
to prawo kolizji uzasadniane przez zasadę równości wobec prawa implikuje że powinno być oparte na kryteriach generalnych.
NA EGZAMINIE - WAŻENIE DÓBR
d) tradycyjnie wyróżnia się koncepcje opisowe i normatywne:
(opisowe) zespół pewnych poglądów jak proces wykładni przebiega, posługiwać się słowem; może być realizowana na różnych szczeblach
- kontekst odkrycia np.: podejmuję decyzję
- kontekst uzasadnienia - wtórna racjonalizacja
materiał orzeczniczy - to na podstawie czego dokonujemy wykładni; jakie czynniki pozaprawne wpływają n proces wykładni np.: uzasadnienie do kwalifikacji odsetek
formułowanie prognoz interpretacyjnych przewidywanie skutków decyzji
(normatywne) zespół pewnych poglądów jak powinno być interpretowane
Podział normatywnych: (do czego należy się odnosić)
koncepcje subiektywne i obiektywne:
- (subiektywne) odniesienie do woli ustawodawcy
1. do woli ustawodawcy historycznego /tego który to wydał/ (występuje bardzo często ale na dłuższy czas to słaby argument)
2. wola prawodawcy aktualnego, czyli przyjmujemy, jak powinien wyglądać ten przepis gdyby był dzisiaj uchwalony ( jak my sobie to wyobrażamy)
3. wola prawodawcy racjonalnego - przyjmujemy IDEAŁ - obojętne od koncepcji nie posiada żadnych zobiektywizowanych elementów i nie wiemy jaka była rzeczywista wola prawodawcy
- (obiektywne) interpretacje bez odniesienia do woli prawodawcy
1. koncepcja interesów - prawo jest by rozstrzygać sprzeczne interesy,
dokonywać wyważania sprzecznych wartości,
dokonywać racjonalnych ocen.
2. koncepcja ocen - wybrać to uzasadnienie, które ma najlepsze uzasadnienie aksjologiczne
np.: koncepcja prawa Dworkina: prawo to decyzja która wpisuje się w system i która oparta jest na aksjologii
koncepcje statyczne i dynamiczne:
- (statyczne) najważniejsze wartości to pewność, bezpieczeństwo, przewidywalność decyzji, w maksymalnym stopniu będzie realizowana, kiedy przepis posiada jedno stałe znaczenie
np.: NSA w sprawie podatków, a realizacją jest wykładnia językowa
- (dynamiczne) najważniejsze jest dostosowanie prawa do zmieniającej się sytuacji, przepis z chwilą wydania jest nieaktualny, a dopasować go mają osoby interpretujące przepis.
Np.: cel, interesy, skutki
|
